Ngày 22-8-2025 một người Ukraine tỵ nạn là Iryna Zarutska bị đâm chết tại Charlotte, North Carolina thật dã man vô cớ trên một chuyến tầu công cộng đã được video chiếu lại vào tháng 9, 2025.

Ngày 27-8-2025 một cuộc xả súng bắn vào trường Công giáo Annunciation của một xứ đạo tại Minneapolis đã lấy đi mạng sống của hai em học sinh. Ngày 10-9-2025 một thủ lãnh của phong trào bảo thủ Kito Giáo Charlie Kirk bị ám sát chết ở khuôn viên đại học Utah Valley University.

Sự chú ý này nếu chỉ được «coi là...» thì chưa được đúng với giá trị của nó. Một ngày trước vụ xả súng bắn vào trường Annunciation, một cuộc xả súng khác cũng đã xẩy ra trong cùng một thị trấn gần trường Cristo Rey Jesuit High School, giết một người và làm nhiều người bị thương. Trong cùng buổi sáng Charlie Kirk bị ám sát chết cũng đã có một cuộc nổ súng tại Colorado. Phải chăng luôn luôn là sẽ có một cuộc ám sát nữa?

Ba cuộc tàn sát này đều quả là bất ngờ và ác độc, và hai cuộc ghị lại được bằng cớ qua video. Tàn ác thì quả là bất ngờ -một người phụ nữ bị giết không có lý do trên đường về nhà sau giờ làm việc; môt người đàn ông bị giết cùng với vợ và các con còn trẻ giữa thánh lễ trong một nhà thờ.

Những biến cố này đòi hỏi mọi người phải chú ý đến vì họ là những biểu tượng -những hình ảnh chuyển tải những gì hơn thế nữa, bằng cách nào có thể biến đổi hiện tại thành đại diện của hiện thực. Những vụ giết người ấy trở thành những biểu tượng méo mó lệch lạc, như thể hiện một thứ nghệ thuật đen tối của tội ác, phản ảnh sự tàn bạo thay vì những gì thiêng liêng quí giá.

Người tỵ nạn muốn làm một cuộc sống mới nơi miền đất mới là hình ảnh nền tảng của Mỹ Quốc. Đó là ý nghĩa của một hình ảnh lừng danh nhất của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ -Bức tượng Nữ ThầnTự Do- trên đó có ghi những hàng chữ «wellcoming new arrivals-Chúc mừng những người mới tới.»

Zarutska đang làm lại cuộc sống mới của mình sau khi thoát khỏi sự xâm lăng của Nga So trên quê hương cô. Đó không phải là một cuộc sống vĩ đại. Cô là nhân viên của một tiệm pizza, sống trên một đất nước hòa bình và thịnh vượng.

Giết cô là một chế nhạo, một phỉ báng sứ điệp ghi trên bức tượng Tự Do ở hải cảng Nữu Ước. Nó đảo ngược, làm hư hỏng lời chân thành âu yếm đang ôm vào lòng của những người đón tiếp người ỵ nạn. Điều nguy hiểm chết người là người tỵ nạn rời bỏ quê hương họ để tránh hiểm nguy, không phải để gặp lại nó ở nơi họ tìm đến. Cũng như họ chạy trốn khỏi hiểm họa chết người, chứ không phải tìm đến nó ở nơi an cư mới.

Bắn giết ở học đường thì cũng quá thường xuyên rồi.

Thảm trạng giết người ở trường trung học Công Giáo Annunciation đã xẩy ra trong thánh lễ trong khi học sinh đang cầu nguyện thì khác với trường hợp ở Minneapolis, ở đó những viên đạn bắn xuyên thủng qua các cách cửa kính màu, làm tung tóe những mảnh vỡ rơi như mưa rào đổ vào bên trong nhà thờ.

Lời Đức Benedict XVI giảng tại nhà thờ Chính tòa St Patrick ngay lập tức hiện ra trong trí, về những cửa kính sơn màu «từ bên ngoài...đen tối, nặng nề và âm u thê lương ảm đạm!»

«Một khi có ai đó bước vào nhà thờ, họ bất ngờ như sống lại; ánh sáng phản chiếu xuyên qua họ thì họ nhận ra những ánh sáng huy hoàng và chan hòa rực rỡ của họ.» Benedict tiếp tục nói. «Chỉ có từ bên trong, từ cảm nghiệm của niềm tin và cùa đời sống Giáo Hội mà Chúng ta nhìn thấy Hội Thánh là một hình ảnh đích thực của mình: tràn ngập ân sủng, rực rỡ vẻ đẹp thiêng liêng, được tô điểm bởi muôn vàn ân sủng của Chúa Thánh Thần.»

Các trẻ em thì ở bên trong, từ bên ngoài đến thì không phải ánh sáng sáng chói lòa nhưng là những viên đạn giết người và chết chóc tang thương. Hình ảnh biểu tượng chính của cửa kính là tan vỡ sắc bén, bị chiếm đoạt bởi những biểu tượng đã bị méo mó của cung thánh, không do tràn ngập hồng ân Thiên Chúa mà đâu đó bị choáng ngợp bởi hận thù chết chóc.

Bạo động trong nhà Chúa thì ngang ngược rõ ràng, quả là điều đồi bại, khiến ai nấy đều bàng hoàng.

Một cuộc thảm sát đầy tang thương tại thánh đường African Methodist Episcopal ở Charleston, S. Carolina—diễn ra sau khi kẻ nổ súng được đón tiếp vào buổi học Kinh Thánh tối hôm đó—vẫn còn in hằn trong ký ức, dù đã mười năm trôi qua. Hội thánh người Mỹ gốc Phi lịch sử ấy từng là biểu tượng của lòng hiếu khách; nhưng kẻ sát nhân đã biến nó thành biểu tượng của thù hận và thù địch. Trong bài điếu văn tiễn biệt những người đã khuất, Tổng thống Obama bất ngờ cất tiếng hát bài «Amazing Grace», như một nỗ lực chữa lành bài thánh ca—biểu tượng của sự lắng nghe và cảm thông.

Tại Đại học Utah Valley, biểu tượng không mang tính thiêng liêng mà mang tính công dân. C. Kirk, không giống như những nạn nhân khác, là mục tiêu được nhắm đến một cách rõ ràng. Anh bị tấn công ngay tại sân trường -một không gian gặp gỡ trong một cơ sở giáo dục vốn được xây dựng trên nền tảng lý trí, tự do trao đổi hội thoại và khát vọng tìm kiếm chân lý.

Kirk mang trong mình một năng khiếu có ân sủng hiếm hoi -mỗi cuộc gặp gỡ là một lời mời gọi, hàng ngàn sinh viên tìm đến như thể ánh sáng dẫn đường. Nhưng ngay giữa lúc anh đang gieo hạt giống đối thoại ôn hòa, một bàn tay bạo lực đã xé toang tấm màn nhân văn. Sân trường, nơi từng là mái hiên của lý trí, bỗng hóa thành chứng tích của sự xúc phạm linh thiêng -như một vết thương tái hiện sự báng bổ ở Annunciation, Minneapolis. Một biểu tượng méo mó lại hiện ra, mang theo hình ảnh của cái ác, không phải trong bóng tối, mà giữa thanh thiên bạch nhật như một lời mời gọi cảnh tỉnh.

Người Kitô hữu đã quen với các biểu tượng thánh, kể cả những biểu tượng mô tả cái chết của các vị tử đạo—đôi khi đến mức gây ám ảnh. Những đoạn video ghi lại cảnh Kirk bị sát hại đã được đăng tải trên mạng. Tôi chọn không xem. Có những hình ảnh con người không thể chịu đựng nổi.

Biểu tượng đúng đắn thì nâng cao tâm hồn, biểu tượng lệch lạc thì làm băng hoại. Kẻ sát nhân trong vụ thảm sát ở Sandy Hook từng bị ám ảnh bởi vụ thảm sát tại Columbine cách đó khoảng một thập kỷ. Một điều tương tự có thể đã góp phần vào bi kịch ở Minneapolis. Ở đâu đó, những hình ảnh trong vài tuần qua đang dẫn dắt một linh hồn khác đi lạc lối—một cách khủng khiếp và chết người.

Chúa nhật sau vụ ám sát Kirk là lễ Suy Tôn Thánh Giá. Trong bài Tin Mừng hôm đó, Đức Giêsu nói về biểu tượng. Một trong những ví dụ kỳ lạ nhất nằm trong sách Dân Số, khi ông Môsê đúc một con rắn bằng đồng—hình ảnh của sự đau đớn chết chóc. Nhưng chính hình ảnh ấy lại trở thành nguồn chữa lành kỳ diệu. Đức Giêsu áp dụng hình ảnh đó vào công trình cứu độ của Ngài trên thập giá: «Như ông Môsê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được giương cao, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời.»

Thập giá, tự bản chất, là biểu tượng của tội lỗi, sự tàn ác và cái chết. Nhưng thập giá của Đức Kitô đã biến biểu tượng bị nguyền rủa ấy thành biểu tượng được chúc phúc—hình ảnh hiện diện của mầu nhiệm cứu độ. Thế gian tạo ra biểu tượng của riêng nó—một biểu tượng của sự dữ—như ta đã thấy trong những tuần gần đây. Và rồi, Thiên Chúa cũng ban biểu tượng của Ngài.

Thánh Giá phải toàn thắng mọi biểu tượng của ác quỉ!

Nguyễn Tiến Cảnh
Fleming Island, Florida

Oct.2, 2025

Gửi ý kiến của bạn