Chúng ta chỉ là người quản lý những gì chúng ta đang có

•  TIN MỪNG: Lc 16, 1-13

1. Chúng ta chỉ là người quản lý những gì chúng ta đang có, và chịu trách nhiệm về việc sử dụng chúng

Trong dụ ngôn người quản gia bất lương, Đức Giêsu đưa ra hình ảnh một người quản gia phung phí của cải của chủ. Điều đó có nghĩa là ông đã sử dụng của cải của chủ sai mục đích mà chủ muốn. Chủ yếu là ông đã không dùng của cải hay tiền bạc của chủ để tạo lợi ích cho chủ, mà tạo lợi ích riêng cho mình. Hậu quả của việc làm đó là ông bị chủ cho thôi việc.

Qua dụ ngôn này, Đức Giêsu muốn cảnh báo và nhắc nhở chúng ta một chân lý quan trọng. Những của cải – tinh thần cũng như vật chất – Thiên Chúa ban cho chúng ta (như sức khỏe, thì giờ, các tài năng, sự khôn ngoan, thông minh, khéo léo, học vấn, bằng cấp, nghề nghiệp, của cải, tiền bạc, v.v…) đều là của Thiên Chúa. Chúng ta chỉ là người quản lý những của cải đó cho Ngài, chứ không phải là chủ của chúng. Là người quản lý, chúng ta không có quyền phung phí những của cải đó. Nghĩa là chúng ta không nên sử dụng chúng theo ý riêng của ta, chỉ nhằm thỏa mãn những nhu cầu riêng hay tạo lợi ích riêng cho chúng ta, mà không quan tâm đến nhu cầu và lợi ích của Thiên Chúa và tha nhân. Thiên Chúa muốn chúng ta sử dụng những của cải đó để làm lợi cho Nước của Ngài, cho Giáo Hội, xã hội, nhất là cho hạnh phúc của tha nhân đang sống gần gũi chung quanh ta.

Những của cải ấy Thiên Chúa ban cho ta càng nhiều, thì trách nhiệm của ta – là phải làm lợi cho Chúa và tha nhân – càng lớn. Dụ ngôn những nén bạc (x. Mt 25,14-30) nói lên điều đó: người nhận được 5 nén phải làm lợi thành 5 nén khác, còn người nhận được 1 nén thì chỉ phải làm lợi thành 1 nén khác thôi. Nếu chỉ nhận được 1 nén, thì ta không thể nại lý do là nhận được quá ít mà không làm lợi thêm. Kẻ chỉ nhận 1 nén mà không sinh lợi thì vẫn bị trừng phạt. Kẻ nhận được 5 nén mà không sinh lợi thì còn bị trừng phạt nặng hơn nữa, nhưng nếu làm lợi thành 5 nén khác thì lại được thưởng nhiều hơn.

Vì thế, chúng ta cần ý thức trách nhiệm của chúng ta trong việc sử dụng tài năng, thì giờ, sức khỏe, và của cải vật chất mà Thiên Chúa ban: đừng chỉ biết lo cho bản thân hay gia đình mình, mà còn phải biết dùng những gì ta có để đem lại hạnh phúc cho tha nhân, làm cho Nước Tình Thương của Thiên Chúa phát triển trên mặt đất.



2. Dùng của cải chóng qua để mua Nước Trời vĩnh cửu

Khi dùng tiền bạc để mua đồ này vật nọ là ta đổi một thứ của cải chóng qua lấy một thứ của cải chóng qua khác cũng thuộc trần gian này. Nhưng trong dụ ngôn trên, Đức Giêsu cho biết: chúng ta có thể dùng thứ của cải chóng qua này để mua lấy thứ của cải vĩnh cửu trên trời. Điều đó không khác gì dùng tiền giả, chẳng hạn thứ tiền chỉ dùng làm đồ chơi cho trẻ con, mà mua được đồ thật. Với khả năng đó, ai có tiền giả mà không biết dùng để mua đồ thật thì quả là khờ dại.

Trong dụ ngôn trên, sau khi biết chủ quyết định cho mình thôi việc, viên quản lý bất trung vội vã lợi dụng thời gian ngắn ngủi còn làm quản lý của mình để lo cho tương lai. Ông lợi dụng tiền mà các khách hàng của chủ còn nợ để mua nhân nghĩa, để nhờ những nhân nghĩa đó mà sau khi mất việc, ông sẽ được các khách hàng ấy yêu mến và ưu đãi. Như vậy, ông đã dùng tiền bạc mà ông chỉ quản lý chứ không làm chủ để mua lấy nhân nghĩa, là thứ vẫn còn tồn tại và ích lợi cho ông sau khi ông bị thôi việc.

Dựa vào sự khôn ngoan của viên quản lý bất trung ấy, Đức Giêsu dạy khôn chúng ta: «Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu» (Lc 16,9). «Tiền của bất chính» trong câu này (đối lại với «của cải chân thật» trong câu Kinh Thánh liền sau) chỉ có nghĩa là thứ tiền của không thuộc quyền sở hữu của chúng ta mà của người khác, nhưng chúng ta có thể sử dụng chúng hầu mưu ích cho chính mình. Nghĩa là chúng ta có thể dùng những gì chóng qua, nay còn mai mất, mà Chúa ban cho chúng ta ở đời này (tài năng, sức khỏe, thì giờ, tiền bạc…) để đổi lấy thứ của cải không bao giờ hư mất là hạnh phúc vĩnh cửu trên trời. 

Bằng cách nào? Bằng cách dùng chúng để lo cho Nước Thiên Chúa, lo cho hạnh phúc của tha nhân (chẳng hạn: cống hiến cho những công việc của Giáo Hội và xã hội, cho những công trình từ thiện, hoặc giúp đỡ người nghèo…). Nhờ đó chúng ta có được «những kho tàng trên trời, nơi mối mọt không làm hư nát, và kẻ trộm không khoét vách lấy đi được» (Mt 6,20). Nếu ta chỉ dùng những thứ Chúa ban để đổi lấy những của cải chóng qua, thì khi ta chết, ta sẽ phải để lại trần gian tất cả, không mang gì đi được, chỉ ra đi với hai bàn tay trắng. Còn nếu ta biết chuẩn bị cho mình «những kho tàng trên trời», thì khi ta chết đi, ta đã có sẵn những kho tàng ấy ở trên trời, rất ích lợi cho chúng ta ở đời sau.

Đừng để cho câu «Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng» (Lc16,8) trở nên đúng đối với chúng ta. Một trong những những ý nghĩa của câu này là: con người tỏ ra rất khôn ngoan trong mọi sự liên quan đến những thực tại trần gian; nhưng lại rất kém khôn ngoan trong những sự liên quan đến Nước Trời. Họ không biết dùng sự khôn ngoan mà họ dùng ở trần gian để áp dụng cho những gì thuộc đời sống vĩnh cửu.



3.  Ai trung tín trong việc nhỏ, cũng sẽ trung tín trong việc lớn

Một trong những điểm nhấn của bài Tin Mừng là sự công chính trong việc sử dụng tiền bạc. Không phải ai trung tín trong việc sử dụng tiền bạc thì cũng luôn luôn trung tín trong mọi việc khác. Tuy nhiên, trong cuộc đời, kinh nghiệm cho ta thấy ai luôn giữ chữ tín trong việc sử dụng tiền bạc, thì cũng thường trung tín trong những chuyện khác. Còn ai không đáng tín nhiệm trong chuyện tiền bạc, thì cũng thường không trung tín trong những chuyện khác. Người ta thường nói: «Lấy lửa thử vàng; lấy vàng thử đàn bà; và lấy đàn bà thử đàn ông». Câu nói ấy thật chí lý, nó là kết tinh những kinh nghiệm trường đời của nhân gian. Tuy nhiên, vàng hay tiền bạc vẫn là thứ cơ bản và thông dụng để thử lương tâm và lòng trung tín của mọi người.

Một lương tâm trong sáng thì luôn thể hiện sự trong sáng ấy trong việc sử dụng tiền bạc, nhất là khi sử dụng tiền bạc của người khác. Không thể tin được một người biển thủ tiền bạc của người khác, của công quỹ, đối xử với người khác một cách không công bằng về mặt tiền bạc, lại là người có lương tâm ngay thẳng và đáng tín nhiệm. Không thể tin được một người được nhờ giao tiền cho người khác mà giữ lấy làm của mình, lại là người đạo đức đích thực. Hiện nay, có rất nhiều người mang danh là đạo cao đức cả, nhưng lại rất bê bối trong chuyện sử dụng tiền bạc của người khác. Quả thật, họ chỉ «có tiếng mà không có miếng» về mặt đạo đức. Chính Đức Giêsu đã đưa ra tiêu chuẩn: «Nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng của cải của người khác, thì ai sẽ ban cho anh em của cải dành riêng cho anh em?» 

Thiết tưởng đức công bằng –cụ thể về mặt tiền bạc– là nền tảng của đức bác ái; và đức bác ái là nền tảng của đạo đức Kitô giáo. Do đó, người đạo đức thật sự phải là người luôn luôn không có gì đáng trách về đức công bằng, nhất là về tiền bạc.



CẦU NGUYỆN

Lạy Cha, xin cho con biết sử dụng những gì Cha ban cho con để phục vụ Cha và mọi người, nhất là để mưu cầu hạnh phúc cho những người chung quanh con. Xin giúp con luôn giữ trọn đức công bằng đối với mọi người, để con chứng tỏ được lương tâm trong sáng của con.

Nguyễn Chính Kết